ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΩΔΕΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΩΝ ΜΠΕΝΙΖΕΛΩΝ

 

 ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΩΔΕΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΩΝ ΜΠΕΝΙΖΕΛΩΝ

 

«Η βόλτα στην συνοικία της Πλάκας είναι μια συνήθεια χρόνων, που πραγματοποιώ Σάββατο.Τα ανοικτά καταστήματα, το πλήθος των ξένων επισκεπτών, αλλά και η επίσκεψη στα δεκάδες σπουδαία μικρά και μεγάλα μουσεία, κάνουν την περιοχή αυτή της Αθήνας, ασυναγώνιστη. Έτσι σήμερα περιηγήθηκα, προσεγγίζοντας την από την αριστοκρατική «οδό Κυδαθηναίων». Τον εμβληματικό πεζόδρομο, με την οικία του Κωνσταντινου Τσάτσου, αλλά και το πατρικό σπίτι του Γιώργου Σεφέρη».

 

Θεόδωρος Γκούμας.

 

 

Πρόκειται για το κέντρο του αρχαίου δήμου του Κυδαθήναιου, του οποίου το πρώτο συνθετικό προέρχεται από την πανάρχαιη αλλά ξεχασμένη λέξη κύδος, που σημαίνει φήμη. Στους μεσαιωνικούς χρόνους ήταν η «Πλατιά Ρούγα», που διέσχιζε τη συνοικία του Αλίκοκου, στην οποία κατοικούσαν οι πιο επιφανείς οικογένειες της πόλης. Ήταν μάλιστα η μόνη λιθόστρωτη σε όλη τη βορειοανατολική πλευρά του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης.

 

Από την οδό Κυδαθηναίων πέρασα στην οδό Αδριανού, τον πεζόδρομο που χωρίζει την Πλάκα σε Άνω και Κάτω. Τα περισσότερα σπίτια εδώ, χρονολογούνται μετά το 1865. Λίγα σπίτια ανήκουν στην εποχή μεταξύ 1834 και 1864. Και πολύ λίγα σπίτια σώζονται από τα χρόνια της Οθωμανοκρατίας. Το ύφος τους είναι από νεοκλασικό, ενταγμένο στην παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική, μέχρι σύγχρονο, έως δε και αδιάφορο. Το μεγαλύτερο τμήμα αυτής της γειτονιάς της Αθήνας, αναβαθμίζεται σε ακριβή περιοχή κατοικίας.

 

Η Πλάκα σήμερα δεν θυμίζει σε τίποτα την υποβαθμισμένη περιοχή των δεκαετιών μετά τον Β.Π.Π. Με εξαίρεση την οδό Αδριανού, η οποία ακόμα και σήμερα, ακολουθεί, στο μεγαλύτερο μέρος της, τα ίχνη της αρχαίας οδού όπως ακριβώς συμβαίνει και με την οδό Τριπόδων στην Πλάκα (τον αρχαιότερο δρόμο της Αθήνας, που βρίσκεται σε χρήση). Όμως ο πεζόδρομος της Αδριανού κρύβει στο 96 νούμερο, το σπουδαιότερο χριστιανικό κτίριο της πρωτεύουσας. Ένα μοναδικό οθωμανικό μνημείο . Την περίφημη «οικία Μπενιζέλων».

 

Το σπίτι των Μπενιζέλων, που ανεγέρθηκε πιθανότατα στα βυζαντινά χρόνια, είναι το τελευταίο σωζόμενο κονάκι στην Αθήνα και ένα από τα λίγα παραδείγματα αστικών Οθωμανικών σπιτιών, που σώζονται στη νότια Ελλάδα. Πρόκειται δε για το πατρικό σπίτι της Ρηγούλας Μπενιζέλου μετέπειτα: Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας (1545;-1589). Συνιστά ένα διεθνικό μοντέλο αρχοντόσπιτου. Η αρχιτεκτονική αυτή θα αποτελέσει το πλαίσιο ζωής και δημιουργίας της ανερχόμενης αστικής τάξης της εποχής των Οθωμανών.

 

Η αποκατάσταση του μνημείου, που ανήκει στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, επικεντρώθηκε στην αναπαλαίωση του αρχοντικού, όπως ήταν τον 18ο αιώνα. Παράλληλα, διατηρήθηκαν τα αρχαιολογικά κατάλοιπα, που αποκαλύφθηκαν στο υπέδαφος της αυλής και στα κατώγια. Τα ευρήματα τεκμηριώνουν τη διαχρονική ιστορία του χώρου, κυρίως το υστερορωμαϊκό τείχος, που μαρτυρά τη θέση της περιοχής στην τοπογραφία της αρχαίας πόλης. Αλλά και η μεσαιωνική δεξαμενή και τα μεγάλα πιθάρια, που ανάγονται στη βυζαντινή περίοδο.

 

Είναι μια υπέροχη αναστηλωτική δουλειά που τιμά την Αρχαιολογική Υπηρεσία και την Αρχιεπισκοπή Αθηνών και η οποία τελείωσε το 2017 Έκτοτε το παλαιότερο σπίτι της Αθήνας, ως Μουσείο, έχει διατεθεί προς επίσκεψη, συγκεκριμένες ημέρες και ώρες. Πρόκειται για ένα ταξίδι στον χαλεπό χρόνο και σε εποχές ταραγμένες. Στην καρδιά της Αθήνας, στην γραφική συνοικία της Πλάκας, εκεί που συνυπάρχουν οι Αρχαίοι Ναοί, οι Βυζαντινές Εκκλησιές και τα Οθωμανικά μνημεία.