Ιωάννης Τσιώνος. Ο Ταξίαρχος / Διοικητής της Κυπριακής Εθνοφρουράς, στην Κύπρο το 1996 που σταμάτησε την προέλαση των Τούρκων.
Εχούντ ο προάγγελος των κακών.
Ιούνιος 1996
Η ασημί ΒΜW Ε30 σταμάτησε με φόρα, στο parking του μικρού Super Market που έμενε έως αργά ανοικτό, λίγο έξω από την Λάρνακα, στην Κύπρο. Από μέσα κατέβηκε ένας πενηνταεξάχρονος Έλληνας αξιωματικός, με πολιτική περιβολή. Μέσα στη νύχτα, γρήγορα και με νεύρο κατευθύνθηκε στο εσωτερικό του μαγαζιού. Ήταν αρχή του καλοκαιριού το 1996
Εκείνη την ημέρα είχε φέρει μια τροπική καταιγίδα στο νησί και το βράδυ η ζέστη ήταν αφόρητη. Η υγρασία δημιουργούσε ομίχλες και μόνο καταφύγιο ήταν οι μεγάλοι ανεμιστήρες οροφής που αργά και νωχελικά, μετρούσαν τον χρόνο μέχρι το ξέσπασμα της «Μεγάλης Οργής στο νησί», που θα ερχόταν σύντομα.
Ανάμεσα στα ράφια με τα οινοπνευματώδη ποτά και στους μεγάλους διαδρόμους του Super Market, ο Έλληνας Ταξίαρχος, είχε μια απροσδόκητη συνάντηση. Θαρρείς πως τον περίμενε να μιλήσουν, βρήκε τον γνώριμο συνάδελφό του, στρατιωτικό ακόλουθο της Πρεσβείας του Ισραήλ, στην Λευκωσία. Ο Ισραηλινός τον χαιρέτησε εγκάρδια και τον τράβηξε πιο κει κάτι να του πει:
-«Γιάννη, να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά. Ετοιμάζονται να σας χτυπήσουν. Θα προηγηθούν γεγονότα μεταξύ σας και μετά θα σας αιφνιδιάσουν με επίθεση».
Ο Ρουμελιώτης ανώτατος αξιωματικός, συγκράτησε την αντίδραση του. Ευχαρίστησε τον Εχούντ, σφίγγοντας του δυνατά το χέρι και έφυγε. Από εκείνη την ώρα δεν έβλεπε τίποτα άλλο μπροστά του, παρά μόνο σενάρια εμπλοκής και τρόπους δράσης.
Τις ημέρες που ακολούθησαν, ο Ιωάννης Τσιώνος, Ταξίαρχος και Διοικητής της Κυπριακής Εθνοφρουράς στη Λάρνακα, προσπαθούσε να συλλέξει κι άλλες πληροφορίες, εξαπολύοντας λυτούς και δεμένους, μέσα στην Τουρκοκυπριακή πλευρά, στα κατεχόμενα, ώστε να μάθει το είδος της προετοιμασίας, τον μεταφερόμενο οπλισμό, τα σημεία επίθεσης. Μέρα και νύχτα στεκόταν πάνω από τα τηλέφωνα, μπαινόβγαινε σε συσκέψεις και επιθεωρούσε τις μονάδες του. Αργά μα σταθερά ύφαινε το σχέδιο που θα χαλούσε τα σχέδια των Τούρκων και των φίλων τους, των Εγγλέζων.
Επί χάρτου ο «ΑΤΤΙΛΑΣ 3».
Ιούλιος 1996
Τα τηλέτυπα στο Κέντρο Πληροφοριών, του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (Γ.Ε.Ε.Φ.) είχαν «πάρει φωτιά». Δεν είχε περάσει ούτε μια εβδομάδα, από την προειδοποίηση της Mossad προς την Ελληνοκυπριακή πλευρά, για την επικείμενη προβοκάτσια, που θα γινόταν τελικά επίθεση και διάφορες πληροφορίες είχαν κινητοποιήσει τους αξιωματικούς που υπηρετούσαν, εκείνο τον καιρό, στην Κύπρο.
Ήταν το μαύρο1996 Που μόλις πριν έξι μήνες, είχε προηγηθεί η «Κρίση των Ιμίων», η ένοπλη αμφισβήτηση της Ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας που έλαβε χώρα τον Ιανουάριο, από την Τουρκία, με αφορμή την προσάραξη πλοίου, στις βραχονησίδες των Ιμίων. Συνεπώς τα νεύρα όλων ήταν τεντωμένα και τα μάτια καρφωμένα στους «απέναντι».
Τα διαβαθμισμένα μηνύματα στα τηλέτυπα ανέφεραν, πως «σπασμένα μηνύματα» των Τούρκων – που Ελληνικές μονάδες Ηλεκτρονικού Πολέμου, υπέκλεψαν, έδιναν εντολές για προετοιμασία πολέμου, στη «γραμμή Αττίλα». Στην οποία θα συγκεντρώνονταν τουλάχιστον 1.000 Τουρκοκύπριοι, ανάμεσά τους και πολλοί οπαδοί των νεοναζί «Γκρίζων Λύκων», που θα κατέφθαναν από την Τουρκία.
Αλλά και από αλλού, μηνύματα από φίλους της Ελλάδας, προειδοποιούσαν για κινδύνους, σχετικά με την επικείμενη Πορεία με Μοτοσυκλέτες, της Κυπριακής Ομοσπονδίας Μοτοσικλετιστών. Που οργάνωνε «Αντικατοχική Πορεία», με αφετηρία το Βερολίνο και τερματισμό την κατεχόμενη Κερύνεια. Σε αυτή θα ελάμβαναν μέρος 200 μοτοσυκλέτες, από 12 ευρωπαϊκές χώρες. Αφορμή δε, της μοτοπορείας ήταν η 22η επέτειος από την Τούρκικη εισβολή στην Μεγαλόνησο.
Ήταν σαφές. Η Άγκυρα οργάνωνε την αντεπίθεση της με βαρβαρότητα, απέναντι στην ειρηνική Πορεία των Μοτοσικλετιστών. Θα ξεκινούσαν συμπλοκές στην «Πράσινη Γραμμή», θα ακολουθούσε εισβολή των διαδηλωτών στα Κατεχόμενα και τεχνηέντως υποχώρηση των Τουρκοκυπριακών δυνάμεων. Και μετά, θα ξεδιπλωνόταν η Τουρκική αντεπίθεση, αρχικά από παραστρατιωτικούς και ακολούθως από τις κατοχικές Τουρκοκυπριακές δυνάμεις. Ο Αττίλας 3 με στόχο την Λάρνακα.
Η Αθήνα και η Λευκωσία έπρεπε να αποτρέψουν την Πορεία των Μοτοσικλετιστών. Και εάν αυτό ήταν αδύνατο, η Ελλάς να καταστήσουν σαφές – δια της διπλωματικής οδού, στην Τουρκία, ότι θα αντιδράσει στρατιωτικά στη δράση των παραστρατιωτικών της Άγκυρας. Να ειδοποιήσει τους Συμμάχους και σε συνεννόηση με την Λευκωσία, να εκπονήσει επιχειρησιακό σχέδιο. Αντί αυτών, τίποτα απολύτως δεν έγινε. Η 1η Κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, με υπουργό Εθνικής Άμυνας τον Γεράσιμο Αρσένη, είχε άλλες προτεραιότητες και τα εθνικά θέματα δεν ήταν μέσα σε αυτές.
«Oι μέρες της Μεγάλης Οργής, στο νησί».
Αύγουστος 1996
To μπουκάλι με το ουίσκι, είχε από ώρα αδειάσει. Έξω η μέρα χάραζε. Ο Ταξίαρχος Τσιώνος, μόνος μέσα στο γραφείο του, στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς, ένιωθε σαν λιοντάρι στο κλουβί. Όλα γύρω βυθισμένα στην σιωπή και στην υγρασία. Ο Ιωάννης Τσιώνος, σκληρός και ευφυής στρατιωτικός, με καταγωγή από τη Λεύκα Δωρίδας, τον ήξερε καλά αυτό τον καιρό. Το χωριουδάκι του βρισκόταν δίπλα σε λίμνη και η υγρασία ήταν για αυτόν γνώριμη.
Ήταν η δεύτερη θητεία του στη Μεγαλόνησο. Αφού το 1988 βρισκόταν ξανά εκεί ως Διοικητής του 1ου Συντάγματος της ΕΛΔΥΚ Και τον ήξερε καλά τον τόπο. Σπιθαμή προς σπιθαμή. Τους δρόμους, τα φυλάκια, τις ενέδρες, τα ορύγματα, τα αντιαρματικά, τα ναρκοπέδια, τα σημεία διαφυγής, τις γραμμές άμυνας και τα σημεία της επίθεσης.
Ήταν βέβαιος πως μπορούσε να προλάβει τα γεγονότα. Είχε προετοιμάσει άρτια την Εθνοφρουρά και τους Εφέδρους επί δύο μήνες και βρισκόταν ήδη ένα βήμα μπροστά. Παρά την απροθυμία της πολιτικής ηγεσίας. Έτσι, απλά περίμενε την κατάλληλη ώρα για να ξεδιπλώσει την ομπρέλα προστασίας της Κύπρου, απέναντι στην Τουρκία.
Από την 1η Αυγούστου η μοτοπορεία απασχολούσε το Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου. Το κατοχικό καθεστώς πήρε επιπρόσθετα μέτρα στη γραμμή αντιπαράταξης. Δίνοντας εντολές να πυροβολούνται όσοι επιχειρούσαν να περάσουν στα κατεχόμενα. Η κατάσταση, με τον ερχομό των μοτοσικλετιστών στο νησί, μπορούσε πολύ εύκολα να ξεφύγει τον έλεγχο.
Στις 10 Αυγούστου η μεγάλη «Αντικατοχική Πορεία» με τις μοτοσυκλέτες, έφτασε στην Κύπρο. Αποφασίστηκε η ματαίωση οποιασδήποτε διαμαρτυρίας εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης διεμήνυσε στους διοργανωτές, ότι πορεία ματαιώθηκε. Η Κύπρος ετίθετο σε κίνδυνο με προέλαση των Τούρκων.
Όμως επτά χιλιάδες μοτοσικλετιστές, από ένα αφύλακτο στρατιωτικό φυλάκιο, εισήλθαν στη νεκρή ζώνη του ΟΗΕ, τη λεγόμενη «Πράσινη Γραμμή», καθώς η Αστυνομία Κύπρου απέτυχε να τους αναχαιτίσει. Οι μοτοσικλετιστές ήταν αμετάκλητοι στο να πραγματοποιήσουν την πορεία και να φθάσουν στην Κερύνεια. Προβάλλοντας τη θέση ότι δεν είχαν πρόθεση να συγκρουστούν ούτε με την Αστυνομία, αλλά ούτε και με τα Ηνωμένα Έθνη και ότι η πορεία τους ήταν ειρηνική.
Όμως η κατάσταση τελικά ξέφυγε από τα οργανωμένα πλαίσια. Οι μοτοσικλετιστές άρχισαν να κινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις. Τα πρώτα μικροεπεισόδια σημειώθηκαν στο ΣOΠAZ, στη Λευκωσία. Οι διαδηλωτές πέρασαν στη νεκρή ζώνη.
Ήταν η «Μεγάλη Ώρα», την ώρα που έπεφτε νεκρός ο Τάσος Ισαάκ, από μεγάλο αριθμό Τούρκων και Τουρκοκύπριων αντιδιαδηλωτών, καθώς και μέλη της λεγόμενης αστυνομίας του ψευδοκράτους. Με γενικευμένη συμπλοκή στη νεκρή ζώνη που τραυματίστηκαν συνολικά 54 Ελληνοκύπριοι, 17 Τουρκοκύπριοι και 12 μέλη της ειρηνευτικής δύναμης.
Εκείνη την ώρα, ο Ταξίαρχος Ιωάννης Τσιώνος, διέταξε την Κυπριακή Εθνοφρουρά, να λάβει θέσεις Μάχης. Να διασπαρθεί σύμφωνα με το σχέδιο του, προλαμβάνοντας τα γεγονότα. Εμπλέκοντας με πρωτοφανή τρόπο και την δύναμη της Βρετανικής Βάσης. Για τον Ταξίαρχο Τσιώνο, η στάση των Άγγλων ήταν εχθρική και οι ίδιοι μπορούσαν να αποτελέσουν κίνδυνο εάν οι Ελληνικές δυνάμεις στρέφονταν μόνο κατά των Τούρκων αφήνοντας ανεξέλεγκτους τους Άγγλους.
Το ευφυές και συνάμα παράτολμο σχέδιο του αιφνίδιου αποκλεισμού τους, την ώρα που με σθένος παρατάχθηκε θανάσιμα πανέτοιμος, απέναντι στις Τουρκοκυπριακές δυνάμεις, ήταν η κορυφαία στιγμή στην στρατιωτική του καριέρα, ο ουσιαστικός λόγος που συγκρατήθηκε ο Εχθρός, αλλά αργότερα ήταν και ο λόγος αποστρατείας του, από την πολιτική ηγεσία του ΥΕΘΑ
«Στην παγίδα του Τσιώνου».
Μέχρι τις 14 Αυγούστου τα τηλέφωνα στο γραφείο του Ιωάννη Τσιώνου, στη Λάρνακα, χτυπούσαν ασταμάτητα. Ο ίδιος είχε σκοπό να μην απαντήσει στις κλήσεις από την Αγγλική Βάση. Μηνύματα και αγγελιοφόροι τον ειδοποιούσαν διαρκώς, ότι ο Διοικητής της Βάσης τον αναζητά επειγόντως. Και πώς να μην το κάνει άλλωστε, όταν βρισκόταν αποκλεισμένος από τις Ελληνικές δυνάμεις, απέναντι στα κανόνια των πυροβόλων, που τον σημάδευαν.
Όμως η δολοφονία εκείνη τη μέρα του Σολωμού Σολωμού, από Τούρκο έποικο υπουργό του ψευδοκράτους, τον έκανε να αλλάξει γνώμη. Μετά από ένα γερό σπάσιμο νεύρων, ο Ταξίαρχος Τσιώνος, περνούσε με το καλογυαλισμένο υπηρεσιακό του αυτοκίνητο, την επιβλητική πύλη, της Βρετανικής Στρατιωτικής Βάσης (Eastern Sovereign Base Area ή ESBA) στη Δεκέλεια.
Ατάραχος και ψυχρός, άκουσε στη συνέχεια τον Βρετανό υποστράτηγο να απειλεί τους Ελληνοκύπριους. Ο Τσιώνος του απάντησε μονομιάς.
- «Είμαστε πανέτοιμοι. Όλη η Κύπρος είναι οπλισμένη. Σε κάθε οικογένεια στο νησί έχω μοιράσει από ένα αντιαρματικό RPG*».
Ο Διοικητής της Βάσης, αναρωτήθηκε τι μέλλον έχει η στρατιωτική Ελληνική δύναμη, μπροστά στη δύναμη των Τούρκων. Ήταν φανερό πως υπήρχε αποδεκτό σχέδια ανοχής, από πλευράς των Βρετανών. Ο Ιωάννης Τσιώνος, ως άξιος Έλληνας Αξιωματικός άκουσε τη φωνή μέσα του. Αυτή που διδάχθηκε στη Σχολή Ευελπίδων, στα Σχολεία Πολέμου, στον στίβο μάχης και στα Στρατόπεδα ανα την Ελλάδα, που υπηρέτησε. Και του απάντησε:
- «Εμείς εδώ, είμαστε όλοι αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε την Κύπρο και να πεθάνουμε γι αυτή, μέχρι τον τελευταίο». Μετά χαιρέτησε στρατιωτικά και έφυγε αφήνοντας αποσβολωμένο τον Βρετανό Ανώτατο Αξιωματικό.
Όπως είναι γνωστό, παρά την έκρυθμη κατάσταση, που λίανε το έδαφος για το ξέσπασμα της Τουρκικής προέλασης, στην ελεύθερη Κύπρο, αυτή ουδέποτε έγινε. Τα σχέδια της Τουρκίας εκείνη την χρονιά, να γκριζάρει Αιγαίο και Κύπρο δεν ολοκληρώθηκαν.
«Θρῆνος δ᾽ ἐκ πάντων». Το μήνυμα Τσιώνου.
Χωρίς καμιά αμφιβολία, η άρτια προετοιμασία της Ελληνο-Κυπριακής πλευράς, απέναντι στην Εισβολή παρακρατικών και στρατιωτών του ψευδοκράτους και της Τουρκίας, απέτρεψε τα σχέδια που η ηγεσία της Τουρκίας είχε εκπονήσει, ώστε να μεταφέρει τις «γκρίζες ζώνες» και στην Κύπρο. Επίσης, είναι βέβαιο πως η παγίδευση των Βρετανικών δυνάμεων, που ήταν προμελετημένο και συμφωνημένο να μην αντιδράσουν, έπαιξε ανασταλτικό ρόλο στα σχέδια της Τουρκίας. Οι Βρετανοί βρέθηκαν σε δεινή θέση και επιθυμούσαν άμεσα να απεμπλακούν.
Τέλος, οι θυσίες του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού, δεν ήταν δυνατό να αποφευχθούν. Οι κυανόκρανοι που μπορούσαν να κινητοποιηθούν και να τους σταματήσουν, αποτρέποντας τις δολοφονίες τους, δυστυχώς ήταν Βρετανοί. Που αδιαφόρησαν και δεν αντέδρασαν. Εάν ήταν Αργεντινοί, (φιλικοί προς την Ελληνοκυπριακή πλευρά, που μάτωναν να διαφυλάξουν τους Έλληνες), η θυσία των δύο Ηρώων θα είχε σίγουρα αποφευχθεί.
Ο Διοικητής της Κυπριακής Εθνοφρουράς, Ιωάννης Τσιώνος τον Αύγουστο του 1996 είχε πετύχει το αδιανόητο. Με την στρατιωτική του ευφυΐα είχε σταματήσει τους Τούρκους στην Κύπρο. Με πιθανή απώλεια της Λάρνακας. Αντίθετα με τα γεγονότα του Ιανουαρίου, του ίδιου έτους, στα Ίμια. Είχε ματαιώσει την προέλαση των Τουρκικών δυνάμεων, στην Ελεύθερη Κύπρο και κυρίως, είχε διασώσει την Τιμή του Ελληνικού Στρατού.
Σεμνός και ταπεινός έζησε υπερήφανος μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 Μέχρι τέλους αντί για τον ύπατο στρατιωτικό του βαθμό, προτιμούσε να λέει πως είναι: «απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων». Μόνη του πικρία την αποστρατεία που ακολούθησε, το 1996 Η στρατιωτική ηγεσία του ΥΕΘΑ δεν μπόρεσε να αιτιολογήσει την απομάκρυνση του, κάτι που έκανε ευχαρίστως, ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, Άκης Τσοχατζόπουλος, λέγοντας:
-«Πάρτο, σαν προσωπική αντιπάθεια».
Βέβαια σήμερα είναι γνωστοί οι λόγοι απομάκρυνσης του Ανώτατου Αξιωματικού που σταμάτησε το 1996 την προέλαση των Τούρκων στην Κύπρο. Ο Ιωάννης Τσιώνος υποκατέστησε τους άβουλους πολιτικούς της 1ης και 2ης Κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη. Και του επαίσχυντου υπουργού του Άκη Τσοχατζόπουλου. Την ίδια ώρα που για τους στρατιωτικούς αλλά και τους Κυπρίους αποθεώθηκε, από το ελλαδικό πολιτικό σύστημα στοχοποιήθηκε.
*Τη δεκαετία του 1990, ο ΕΣ απέκτησε μεγάλες
ποσότητες PRG-18 από την Γερμανία (σύμφωνα με τα πρακτικά του γερμανικού
Κοινοβουλίου, 21.625 μονάδες).
Θεόδωρος Χρ. Γκούμας.
Δημοσιογράφος.
Ανεξάρτητος. Μη εκτελεστικός Σύμβουλος Εκδόσεων.
Οι ακόλουθες φωτογραφίες είναι από την κατεχόμενη Λευκωσία, τον Ιούλιο του 2023 Από ρεπορτάζ για τα γεγονότα του 1996 που περιγράφονται.
