ΔΕΛΦΟΙ: Με Θεϊκή εντολή, χρυσό κέντρο της παντογνωσίας.

                                                                          Δ Ε Λ Φ Ο Ι

 

Αποτελεί τμήμα δικού μου σεναρίου ντοκιμαντέρ, για τους Δελφούς και τον Παρνασσό. Σε παραγωγή  της AUDIO VISUAL το 1994

 

Πουθενά, σε κανένα μέρος του κόσμου, πράγματα αντίθετα, όπως το φως και η σκιά, το άγριο και το ήμερο, το μεγάλο και το μικρό, δεν συνυπάρχουν τόσο αρμονικά και δεν μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την παρουσία τους, όπως εδώ πέρα, σε αυτό τον τόπο. Στους Δελφούς.

 

Συμπληρώνοντας το ένα το άλλο, συνθέτουν ένα μέρος με αισθητική μοναδικότητα. Κι ο άνθρωπος που ρίζωσε παλιά, σε αυτά τα χώματα, έγινε και εκείνος δέκτης αισθητικών μηνυμάτων, απ΄ την αρμονική γεωμορφία, κι έδωσε με απαράμιλλο τρόπο τον καλύτερο εαυτό του.

 

Στους Δελφούς. Ένα χώρο θεϊκό που σμίλεψε βαθιά, ο μυθικός Πλειστός ποταμός, κατηφορίζοντας με την πολύβουη κι ερμητική κατεβασιά του, αιώνιο τραγούδισμα στην Απολλώνια δημιουργία. Πλάι σε τρία σεισμικά ρήγματα, που γέννησαν πολιτισμούς και σημάδεψαν την ιστορία των αρχέγονων Ελλήνων.

 

Στο χώρο τούτο σμίγουν οι απαλές οριζόντιες γραμμές της πανάρχαιας λιοθάλασσας της Άμφισσας, με τις τραχιές κατακόρυφες των βράχων των Φαιδριάδων και της Κίρφης. Οι λιτοί χρωματισμοί και οι απαλές φόρμες, προσδίνουν έντονα αφαιρετικά στοιχεία στο τοπίο. Τονίζοντας την αυστηρή δωρικότητα, της έξοχης αυτής γης.

 

Κι αν τύχει να βρεθείς ψηλά στο αγνάντιο του Παρνασσού, όταν φεύγει η μέρα, και σωπαίνουν οι άνεμοι κι αρχίζει να κατασταλάζει το φως στον καθρέπτη του Κρισσαίου όρμου, τότε νιώθεις να χάνεις την αίσθηση που δίνουν οι υψομετρικές διαφορές κι έχεις την εντύπωση πως αν σε φυσήξουν θα πετάξεις.

Πάνω από τους Δελφούς, τον ελαιώνα, ως τη θάλασσα.

 

Θάλασσα, που σύμφωνα με την μυθολογία, διάλεξε κι ο Θεός Απόλλωνας για να έρθει στους Δελφούς και μαζί του να φέρει τους ανθρώπους που αιώνια, θα τον υπηρετούν.

Ο Όμηρος έχει την δική του ιστορία να διηγηθεί. Mια ιστορία που χάνεται στις ομίχλες της Μυθολογίας:

 

«Όταν ο Απόλλωνας έγινε κύριος του τόπου, αποφάσισε να φέρει μυημένους ανθρώπους για να γίνουν λειτουργοί του.

Κοιτάζοντας προς το μέρος της σκοτεινής θάλασσας, βλέπει ένα γοργοτάξιδο καράβι αρματωμένο από Κρητικούς, που πήγαιναν στην Πύλο. 

 

Ο Θεός ορμά στη θάλασσα όμοιος με δελφίνι, μπαίνει στο καράβι και ξαπλώνει πάνω του, τέρας μέγα και τρομερό. Ο Θεός-δελφίνι αναπηδούσε δώθε κείθε και τράνταζε τα ξύλα του καραβιού. Οι ναυτικοί γεμάτοι φόβο κάθονταν δίχως να βάζει ο νους τους ούτε να λύσουν τα σχοινιά, ούτε τα πανιά να κατεβάσουν, ταξιδεύοντας όπως ήταν στην αρχή, καθισμένοι πλάι στα κουπιά τους.

 

Κοντά στο ακρωτήρι Ταίναρο θέλουν να σταματήσουν και να ξεμπαρκάρουν, μα το καλοφτιαγμένο καράβι δεν υπακούει πλέον, στα κουπιά. Τους παρασύρει παραπλέοντας την Πελοπόννησο. Και τους φέρνει καταντίκρυ στην Κρίσσα. Εδώ το καράβι σέρνεται πάνω στ΄ αμμουδαρά κι αράζει. 

 

Ο Απόλλωνας βγαίνει στη στεριά όμοιος με άνδρα λυγερό και ρωμαλέο στα πρώτα του νιάτα. Με φαρδιούς ώμους που πέφτουν πάνω τους πλούσια κυματιστά μαλλιά. Ρωτάει τους ναύτες γιατί δεν ξεμπαρκάρουν κι ύστερα τους εξηγεί τα σχέδιά του:

  

-Ξένοι, τους λέει. Άλλοτε κατοικούσατε στην πολύδενδρη Κνωσσό, όμως κανένας από εσάς δεν θα ξαναγυρίσει πια στην αγαπημένη του πόλη, στο όμορφο σπίτι του, κοντά στη γυναίκα του. Θα μείνετε εδώ και θα φυλάγετε τον Ναό μου, που πολλοί θνητοί τον τιμούν.  Καυχιέμαι πως είμαι γιος του Δία, ο Απόλλωνας».

 

Στον χώρο των Δελφών λατρεύτηκε ο Απόλλωνας. Σε Ναό, που φτιάχτηκε έξι φορές, ολοένα και πιο μεγαλοπρεπής, ωραίος αλλά και μεγάλος. Ο πρώτος έγινε τα σκοτεινά χρόνια της άγνοιας, από κλαδιά ελάτων, του Παρνασσού. Ο δεύτερος, με τις προσταγές του βασιλέα Δελφού. Ο τρίτος, την εποχή του χαλκού, φτιάχτηκε με χαλκό. 

 

Ο τέταρτος, τον 7^ο αιώνα π.χ., από πέτρα. Κάηκε δε από πυρκαγιά και σώθηκε μόνο το άδυτο, που βρισκόταν υπόγεια του Ναού. Ο πέμπτος Ναός ήταν λαμπρός. Με δωρικές κιονοστοιχίες και μαρμάρινα αετώματα, που γκρέμισε φοβερός σεισμός. Ο έκτος τέλος, ασύγκριτος σε ομορφιά και τέχνη οικοδομήθηκε τον 3^ο αιώνα, με όλη του την κύρια όψη από μάρμαρο Πάρου.

 

Γύρω από το Ναό, αναγέρθηκαν πολλά άλλα κτίρια προορισμένα να δέχονται αναθήματα που έστελναν διάφοροι θεοσεβούμενοι λαοί, σημαντικοί ηγεμόνες, πλούσιες  πόλεις, αθλητές νικητές σε αγώνες, μετανοημένοι εγκληματίες, ευπατρίδες ευεργέτες και ματαιόδοξοι θνητοί, που επιθυμούσαν την δόξα και την υστεροφημία.

 

Κοντά στον Ναό του Απόλλωνα υπάρχει το Αρχαίο θέατρο. Μικρό αλλά σε καλή κατάσταση Ένας πέτρινος ναός του δράματος. Μια σκηνή βουβή ανά τους αιώνες, από φωνές ηθοποιών και τραγούδια του χορού. Βουβή την ημέρα. Όχι όμως και  την νύχτα, που αν μείνεις και αφουγκραστείς, θα ακούσεις τον θόρυβο των κοθόρνων των ηθοποιών. 

 

Θα ακούσεις τα βαριά ρούχα τους να ξεδιπλώνονται στον αέρα. Τα κουδούνια, τα κύμβαλα, τους αυλούς, τις άρπες. Κι αν είσαι μυημένος στα χορικά, τις τελετές και τα μυστήρια, τότε ίσως ακούσεις τις φωνές των ηθοποιών από την Ορέστεια ή τις Εκκλησιάζουσες.

 

Πιο πάνω, υπάρχει το Στάδιο, ο χώρος που γίνονταν τα Πύθια κατά την αρχαιότητα. Σήμερα τουρίστες φωτογραφίζουν το πεταλό του. Περιπατητές του χώρου, ασθμαίνοντας από την ανηφόρα, προσπαθούν να απαθανατίσουν, το αιώνιο.

Κάτω από τις Φαιδριάδες, δίπλα στην Κασταλία πηγή ήταν το Μαντείο των Δελφών. Ένας χώρος Ιερός, άβατο του Ιερατίου, του Απόλλωνα. 

 

Δυστυχώς το Μαντείο σαν κτήριο, δεν σώζεται σήμερα. Εκεί ο Απόλλωνας δια μέσω την πάναγνης Πυθίας, φανέρωνε στους θνητούς την θέλησή του. Η Ιέρεια καθόταν νωχελικά πάνω σε τρίποδα και μασούσε δαφνόφυλλα. Πλενόταν στα κρυστάλλινα νερά της Κασταλίας πηγής και ερχόταν σε έκσταση από τις αναθυμιάσεις κριθαριού και δάφνης.

 

Για να δεχθεί κάποιον επισκέπτη και να του δώσει χρησμό ήταν αναγκαίο να προηγηθεί θυσία ζώου, από το οποίο οι ιερείς θα εξέταζαν τα εντόσθια. Και μόνο εάν ήταν ευνοικοί οι οιωνοί η Πυθία θα συναντούσε τον ξένο. Τις περισσότερες φορές βρισκόταν εκτός εαυτού, μεθυσμένη. Τότε μιλούσε ακατάληπτα δίνοντας στους ιερείς τον χρησμό. 

 

Εκείνοι ακολούθως έφτιαχναν την Θεική ορμήνια, απάντηση στο ερώτημα και πάντοτε διφορούμενη. Μερικές απαντήσεις έγιναν και φιλοσοφικά συνθήματα. Όπως το: «ΓΝΩΘΙ Σ ΑΥΤΟΝ» και «ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ»

 

Κοντά σε αυτά τα ιερά υπάρχει ένα ακόμη Ο Ναός της Αθηνάς Προναίας, διάσημος για τον κυκλικό του θόλο. Τα απογεύματα, όταν οι σκιές θεριεύουν σαν πύθωνες μέσα στο τοπίο με τις ελιές, κατηφορίζουν ως εκεί οι σπουδαστές της Σχολής Καλών Τεχνών, που διατηρεί σταθμό στους Δελφούς και με κάρβουνο ζωγραφίζουν τις αρχαιότητες. 

 

Βουβά και με περιέργεια αποτυπώνουν το παιχνίδι του φωτός με την σκιά, στα χαρτόνια τους, όπως και οι δεκάδες ξένοι περιηγητές, στα χρόνια της αφάνειας. Οι Δελφοί άρχισαν να παρακμάζουν στα χρόνια του Χριστού. Το 363 μ.Χ. δόθηκε και ο τελευταίος χρησμός στον Ιουλιανό τον παραβάτη.

 

Πανέμορφα και ανεκτίμητα είναι τα εκθέματα του Μουσείου, που ξεγέννησε η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, από τις επιχώσεις των αναρίθμητων σεισμών.  Κορυφαίο όλων, ο αγέρωχος Ηνίοχος. Χάλκινο άγαλμα που ήταν πάνω σε άρμα με τέσσερα άλογα του 475π.χ. Δώρο του τυράννου της Γέλας, Πολύζαλου. Αξιοθαύμαστοι είναι οι Διόσκουροι, η Σφίγγα, οι Γρύπες, τα κοσμήματα και το αντίγραφο του Ομφαλού.

 

Κατά μυριάδες εξακολουθούν να καταφτάνουν και σήμερα οι επισκέπτες, από τον αρχαίο δρόμο των Θηβών, όπου ο Οιδίποδας σκότωσε τον πατέρα του.  Ή από την θαλάσσια οδό και το λιμάνι της Κρίσσας. Να ζητήσουν ενσταντικά χρησμό για την αβέβαιη ζωή τους, από το θησαυροφυλάκιο της αρχαίας παντογνωσίας και να αποθέσουν τον οβολό τους, με την σημερινή του μορφή, αφιέρωμα στους παντοτινούς Δελφούς. 

 

Εξουσιαστές των γύρω πόλεων κρατών, και του κόσμου όλου. Από την εποχή του βοσκού Κουρήτα, που πάνω από τα χάσματα της γης, εισέπνευσε τις αναθυμιάσεις και  εκστόμισε τον πρώτο χρησμό ακαταλαβίστηκα, έως σήμερα που οι Δελφοί αδιάκοπα έδωσαν την γνώση τους και έλαβαν αμέτρητο χρυσάφι, καταλαβαίνουμε πως πράγματι ήταν Θεϊκή εντολή. 

 

Πράγματι ο Θεός Απόλλωνας έφερε εκεί τους πρώτους ανθρώπους του και πράγματι ο Θεός εξακολουθεί να φέρνει αδιάκοπα κι άλλους. Για να  υπηρετήσουν και να υπηρετηθούν από τον Απόλλωνα.

                                                                                                                                               

Θεόδωρος Χρ. Γκούμας.

Δημοσιογράφος.

Ανεξάρτητος. Μη εκτελεστικός Σύμβουλος Εκδόσεων.