ΟΣΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ - «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ

 

ΟΣΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ - «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ 

«Στο προστατευόμενο από την UNESCO, βασιλομονάστηρο  του Οσίου Λουκά, ένα αναθηματικό μνημείο για την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς, με έφεραν σήμερα τα βήματα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα.

Σε ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία, στην Ελλάδα, του 11ου αιώνα ( που χτίστηκε κάτω από την ακρόπολη του Αρχαίου Στείριου), επονομαζόμενη Αγιά Σοφιά της Ρούμελης, εδώ που το 1821 ξεκίνησε ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας - στη Στερεά Ελλάδα.

Σε υψόμετρο 450μ. από τη θάλασσα του Κορινθιακού, στις παρυφές του Ελικώνα, 165 χλμ. από την Αθήνα, 32 χλμ. από την Λιβαδειά και 35 χλμ. από τους Δελφούς.

Εκπληρώνοντας παράλληλα και το θρησκευτικό καθήκον, να προσκυνήσω τον τάφο του Οσίου Λουκά του Στειριώτη, που γεννήθηκε στους Δελφούς, μόνασε κυνηγημένος από τους επιδρομείς της εποχής του 9^ου αιώνα και αγίασε όντας μαζί προφήτης».  

                                                              Θεόδωρος Γκούμας.

 

 

Εδώ που η ιστορία κρατιέται ολοζώντανη και μπορείς ακόμη να την αφουγκραστείς,  σαν αεράκι που κατεβαίνει από τις δυτικές – πρόσφατα καμένες πλαγιές, του όρους του Ελικώνα. Για χρόνια βυζαντινά, όπου επιδρομείς Βούλγαροι του Τσάρου Σαμουήλ, λεηλατούσαν την Φωκίδα, όπου είναι χτισμένο το Μοναστήρι του Οσίου Λουκά, από τον ίδιο τον μοναχό Λουκά Στειριώτη (896-953), ο οποίος έζησε στην περιοχή από το 946 έως το θάνατό του. Πάνω σε Ακρόπολη αρχαία, όπου αρχιτεκτονικά μέλη μαρτυρούν και την παρουσία αρχαίου ναού. Για εποχές δοξασμένες, όπου καταφρονεμένοι  Έλληνες με αρχηγό τον θρυλικό και Άγιο Θανάση Διάκο, ύψωναν το μπαϊράκι της Επανάστασης, υπό τις ευλογίες του επιστήθιου φίλου του Διάκου, Επισκόπου των Σαλώνων Ησαΐα Παπαστάθη. Ενός ακόμη «υπό αναμονή Αγίου», της Εκκλησίας μας.

Και έρχεται ο χρόνος όπου μέσα σου αποκαλύπτεται το μέρος, η τριλογία των χριστιανικών ναών. Της Παναγίας, όπου προηγείται χρονολογικά από αυτή του μεγαλοπρεπούς Οσίου Λουκά και της Αγίας Βαρβάρας που ως κρύπτη είναι ο παλαιότερος ιερός τόπος εδώ. Ο τόπος ταφής του Οσίου. Και όπου σήμερα, αναπαύεται στην κρύπτη του, ακριβώς κάτω από τον σολέα, του καθολικού του Ναού. Επαναπατρισμένος το 1986 από την Ιταλία, όπου Λατίνοι ιερωμένοι τον 13^ο αιώνα, τον είχαν αρπάξει, με την αποχώρηση τους, από την περιοχή της Φωκίδας. Αρνούμενος πεισματικά να αποκαλύψει τα μυστικά του, για το εάν είναι πράγματι ο Όσιος με το όνομα Λουκάς (του οποίου δεύτερο κεφάλι υπάρχει στο Άγιο Όρος) ή ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς – όπως πίστευε για 600 χρόνια η Λατινική Εκκλησία.

Για να θαμπωθείς από την μεγαλοπρέπεια του καθολικού της Μονής, του Ναού του Οσίου Λουκά, με τα θαυμάσια μωσαϊκά και τις ψηφίδες και το μαρμάρινο τέμπλο που βέβηλα χέρια απέσπασαν τη νύχτα της 24^ης Μαρτίου 1980 τέσσερις μεγάλες εικόνες, τεράστιας καλλιτεχνικής αξίας. Του Μιχαήλ Δαμασκηνού (μετά το 1571), δασκάλου του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου. Εικόνες: του Χριστού, της Θεοτόκου, του Προδρόμου και του Οσίου Λουκά, που όπως γνωρίζουμε, μόνασε από τους πρώτους και έτυχε να βρεθεί στην Παναγία την Αθηνιώτισσα (στον Παρθενώνα στην Ακρόπολη), στην Μονή Αστερίου στον Υμηττό και αλλού.

Μιας εκκλησίας του 11ου αιώνα, μοναδικής για την Ελλάδα, που μαζί με την Παντάνασσα του Μιστρά και το Καθολικό της Μονής του Δαφνίου, θεωρούνται τα τελειότερα βυζαντινά μνημεία στον Ελλαδικό χώρο. Με κτήτορες - σύμφωνα με την παράδοση  τρεις αυτοκράτορες του Βυζαντίου: Τον Ρωμανό Β΄, τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο και τον Κωνσταντίνο Θ΄ τον Μονομάχο. Μιας και ο Όσιος Λουκάς είχε προφητεύσει το 941 ότι: «Ρωμανός Κρήτην χειρούται» Ότι  Ρωμανός  θα ελευθερώσει δηλαδή την Κρήτη (από τους Σαρακηνούς). Κι όταν ρωτήθηκε αν επρόκειτο για τον αυτοκράτορα Ρωμανό Α’, που βασίλευε την εποχή εκείνη, απάντησε «ουχ ούτος άλλ’ έτερος».  Έτσι αργότερα ο Ρωμανός Β’, θέλησε να ανεγείρει έναν μεγαλοπρεπή ναό από ευγνωμοσύνη στον Όσιο για την απελευθέρωση της Κρήτης (961), που είχε προφητεύσει είκοσι χρόνια νωρίτερα.

 

Η αποκαλούμενη Αγιά-Σοφιά της Ρούμελης εορτάζει στις 7 Φεβρουαρίου (πανηγύρι την ημέρα της εορτής του Οσίου), στις 3 Μαΐου (ανακομιδή ιερού λειψάνου και επέτειος εγκαινίων του Καθολικού), την Κυριακή των Προπατόρων (επανακομιδή του ιερού λειψάνου) και το Δεκαπενταύγουστο (πανηγύρι του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Επίσης εορτάζει την 26 Μαρτίου ημέρα κήρυξης του Αγώνα της Ανεξαρτησίας των Ελλήνων κατά των Τούρκων, στην Στερεά Ελλάδα.