ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ - ΕΝΑΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΤΟΠΟΣ

 

ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ - ΕΝΑΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΤΟΠΟΣ

 

Αμυγδαλιά: είναι το όνομα του χωριού της Φωκίδας, που εδράζει την ιστορία του, την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως είναι γνωστό σε εμάς.

Αναφέρεται επίσης, πως κάποια υπολείμματα Ελληνιστικού πύργου (323 - 31 π.Χ.) στην περιοχή «Παλαιοβούνα» της Αμυγδαλιάς, τεκμηριώνουν την ύπαρξη της και πιο παλιά.

Αυτό όμως που δεν είναι γνωστό (και που πρώτοι οι συγγραφείς, της τοπικής ιστορίας, του χωριού: Παναγιώτης Πορτούλας και Ιωάννης Κοκμοτός, από το 1966 ανακάλυψαν), είναι πως η ιστορία της Αμυγδαλιάς είναι αρχαία.

Στη θέση «Ντούλιβη» δυτικά του χωριού, φαίνεται να ήταν την αρχαία εποχή συνοικισμός, γιατί βρίσκονται κάπου - κάπου κεραμίδια.

Εκεί υπάρχει και ένας βράχος, με λάξευμα και πιθανόν να είναι αρχαίος τάφος. Η λεγόμενη: «Δρακοσπηλιά».

Στο χώρο κείτονται διάσπαρτα και τα θεμέλια αρχαίου κτιρίου, πιθανόν Ιερού. Και όλα βοούν, πως είναι ανάγκη ο τόπος να ανασκαφεί και να αποκαλύψει επιτέλους τα κρυμμένα του μυστικά.

 

Η Αμυγδαλιά, είναι το χωριό με την δεύτερη μεγαλύτερη έκταση, στη Φωκίδα. Σε απόλυτα κλειστό τόπο που υπήρχαν αρχαία δάση κέδρων.

Με άνοιγμα μόνο προς βορρά, τον Κάμπο της Βελλάς.

Ασφαλής - κάτω από ορεινούς όγκους 1.000 μέτρων, στρατηγικά προφυλαγμένη - περιτριγυρισμένη από λόφους και με διέξοδο στην κοντινή θάλασσα - των Αγίων Πάντων, Πανόρμου, Ερατεινής και Τολοφώνας.

Μέσα σε ένα βιβλικό σήμερα τοπίο, από δένδρα πουρνάρες, πλατάνια, λεύκες, κέδρους. Αραιή βλάστηση που αναδεικνύει ως γλυπτά της φύσης, βράχους και βουνά.

Χτισμένη με καταπληκτική πελεκητή πέτρα, από Μαυριανιώτες μαστόρους. Με σπίτια δίπατα, με τόξα και καμάρες, βυζαντινά κουφικά και χρώμα στα ξύλινα ταμπλαδωτά παράθυρα.

Κοσμείται από μεγάλη εκκλησία με τρούλο, πανύψηλο πύργο ρολογιού, πολλά εκκλησάκια, πάνω και κάτω αγορά. Και ένα υπέροχο πέτρινο Σχολείο, μια ακόμη δωρεά Συγγρού.

Ενώ στα σπλάχνα της κρατά παλιά μυστικά, όπως θαμμένα γεφύρια, αλλά και τούρκικα μνήματα.

 

Το χωριό συνέδραμε με γενναία παλικάρια το στρατό του στρατηγού του 1821 Σκαλτσοδήμου. Αποτέλεσε αγαπημένο τόπο του Αρχιστρατήγου της Ρούμελης Καραϊσκάκη, που όπως λέει η παράδοση, «…διέμενε στο σπίτι του Προεστού της Πλέσσας, Καραμπέλου, όπου και κατάστρωνε τα πολεμικά του σχέδια…». Και ήταν καταφύγιο του Γεωργίου Ανδρίτσου και του γιού του Οδυσσέα Ανδρούτσου.

Η Αμυγδαλιά άκμασε από το 1830 έως το 1920, και μεγάλωνε καθ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, γεννώντας μια ιδιαίτερη κοινωνία ανθρώπων, που με λίγες λέξεις ξεχωρίζουν, ως: δημιουργικοί, εργατικοί και κυρίως επικοινωνιακοί. Άνθρωποι που όπου και εάν βρέθηκαν, κράτησαν ζωντανή τη φλόγα του γνήσιου Ρουμελιώτη, στην καρδιά τους.

Δωρητών και ευεργετών όπως ο Σ/χης Ν. Παπαιωάννου (1861 - 1948), ο Ιωάννης Μογγολιάς, εξ Αμερικής (1881 - 1963) και ο Υπ/σγος Γ. Καραβοκύρης (1889 - 1963). Στρατιωτικών, δικαστών και επιστημόνων. Απλών, έντιμων, προοδευτικών ανθρώπων. Που δεν μνημονεύονται για την επιτυχή ή την ταπεινή τους πορεία στη ζωή αλλά για την αγάπη, στην ιδιαίτερη τους πατρίδα και την κοινωνικότητα τους, που όπως λέει ο ποιητής: «φτάνει σε άλλους γαλαξίες».

Σήμερα, η τρίτη γενιά (μετά τον ΒΠΠ) καλείται με γνώμονα την αγάπη για το χωριό, να υπακούσει στο εσωτερικό πρόσταγμα για επανασύσταση της Αμυγδαλιάς, πέραν της καλοκαιρινής ακμής.

 

Είναι ακριβώς η τρίτη πρόσκληση (Η πρώτη μετά την Απελευθέρωση από τους Τούρκους, η δεύτερη μετά την Καταστροφή από τους Ιταλούς), στην οποία ο κάθε ένας πρέπει να ανταποκριθεί, δίνοντας ζωή με τη διαρκή παρουσία του, στην Αμυγδαλιά. Δίνοντας ζωή, με την ζωή του, στο χωριό.

Η Αμυγδαλιά, ρέει ανά τους αιώνες. Γεμίζει με άνθη τα εύγλωττα και χαρωπά δένδρα της. Και αγναντεύει τα χιονόδοξα βουνά της Φωκίδας, όλο καμάρι γι αυτούς που πέρασαν, αυτούς που είναι και όλους όσους θα έρθουν.